از خواص گیاه بابونه چی میدانید؟

بابونه (Matricaria recuita) گیاهی گلدار از خانواده کاسنیان (Asteraceae) است. بومی اروپا و آسیای غربی است و اکنون در سراسر جهان یافت می‌شود. بوی این گیاه کمی شبیه سیب است که ممکن است نام آن را توضیح دهد. بابونه یکی از قدیمی‌ترین گیاهان دارویی شناخته شده برای بشر است. تأثیر متقابل گیاهان و سلامت انسان هزاران سال است که مستند شده است. گیاهان دارویی جزء لاینفک انواع طب سنتی و غیرسنتی بوده‌اند که قدمتی حداقل 5000 ساله دارد. محبوبیت پایدار گیاهان دارویی را می‌توان با عملکرد آهسته و پیوسته داروهای گیاهی و عوارض جانبی ناچیز آنها توضیح داد.

بابونه یکی از قدیمی‌ترین، پرمصرف‌ترین و مستندترین گیاهان دارویی در طب سنتی در جهان است که برای کاربردهای درمانی مختلف توصیه شده است. کلاس‌های مختلفی از ترکیبات زیست‌فعال در بابونه وجود دارد که جداسازی شده و به عنوان فرآورده‌های دارویی و آرایشی استفاده می‌شود. این گیاه حاوی 0.24٪ تا 1.9٪ روغن فرار است که از انواع مواد روغنی مختلف تشکیل شده است. تقریباً 120 متابولیت ثانویه در بابونه شناسایی شده است که شامل 28 ترپنوئید و 36 فلاونوئید می‌شود. اجزای اصلی اسانس استخراج شده از گل‌های بابونه آلمانی ترپنوئیدهای α-بیزابولول و آزولن‌های اکسیدی آن از جمله مشتقات کامازولن و استیلن هستند. دیگر ترکیبات اصلی گل‌ها شامل چندین ترکیب فنلی، عمدتاً فلاونوئیدهای آپیژنین، کوئرستین، پاتولتین به عنوان گلوکوزیدها و مشتقات استیله شده مختلف است.

پودر خشک گل بابونه در طب سنتی توسط بسیاری از افراد برای مشکلات سلامتی توصیه و استفاده می‌شود. چای بابونه یکی از محبوب‌ترین دمنوش‌های گیاهی در جهان است و روزانه حدود یک میلیون فنجان از آن استفاده می‌شود. بطور تاریخی در طب سنتی از این گیاه دارویی برای درمان زخم‌ها، اگزما، نقرس، حساسیت‌های پوستی، کبودی، سوختگی، آفت، دردهای عصبی، سیاتیک، دردهای روماتیسمی، بواسیر، ورم پستان و سایر بیماری‌ها استفاده می‌شده است. همچنین از بابونه برای درمان بثورات، ترک‌خوردگی نوک سینه‌ها، آبله مرغان، عفونت‌های گوش و چشم، از جمله مسدود شدن مجرای اشک، ورم ملتحمه، التهاب بینی و کاهش اثر پیچک سمی استفاده می‌شده است.

ارزیابی علمی بابونه در پزشکی مدرن

خواص ضد التهابی و ضد فلوژیستیک: یک مطالعه بر روی داوطلبان انسانی نشان داد که فلاونوئیدها و اسانس‌های بابونه قادرند به زیر سطح پوست به لایه‌های عمیق‌تر پوست نفوذ ‌کنند. این پدیده برای استفاده از آنها به عنوان عوامل ضد فلوژیست (ضد التهاب) موضعی مهم است.

فعالیت ضد سرطانی: بیشتر ارزیابی‌های مهار رشد تومور توسط بابونه شامل مطالعات با آپیژنین است که یکی از اجزای فعال زیستی بابونه است. مطالعات بر روی مدل های پیش بالینی سرطان پوست، پروستات، پستان و تخمدان اثرات مهار رشد امیدوارکننده‌ای را نشان داده است.

سرماخوردگی: مطالعات نشان می‌دهد که استنشاق بخار با عصاره بابونه در تسکین علائم سرماخوردگی مفید است.

شرایط قلبی عروقی: یک مطالعه مصرف فلاونوئید را در 805 مرد 65-84 ساله که به مدت 5 سال پیگیری شدند، ارزیابی کرد. در این بررسی مشاهده شد دریافت فلاونوئید به طور معکوس با مرگ و میر ناشی از بیماری عروق کرونر قلب و بروز انفارکتوس میوکارد ارتباط دارد.

شرایط کولیک / اسهال: در دو مطالعه کارآزمایی بالینی اثربخشی بابونه را برای درمان کولیک در کودکان ارزیابی شد. چای بابونه برای تجویز با گیاهان دارویی دیگر (بابونه آلمانی، وروان، شیرین بیان، رازیانه، نعناع) ترکیب شد. پس از 7 روز درمان، والدین گزارش دادند که چای در 57 درصد از نوزادان کولیک را از بین می‌برد، در حالی که دارونما تنها در 26 درصد مفید بود. مطالعه دیگری اثرات عصاره بابونه و پکتین سیب را در 79 کودک (سن 0.5 تا 5.5 سال) با اسهال حاد اما بدون عارضه بررسی کرد. مشاهده شد که اسهال در کودکان تحت درمان با بابونه و پکتین (85%) زودتر از گروه دارونما (58%) پایان یافت.

شرایط دستگاه گوارش: بابونه به ویژه در دفع گاز، تسکین معده و آرامش عضلاتی که غذا را در روده‌ها حرکت می دهند مفید است. بررسی بر روی STW5 یک ترکیب ساخته شده حاوی عصاره بابونه نشان داد که استفاده از این فرمول یک اثر ضد زخم وابسته به دوز مرتبط با کاهش تولید اسید، افزایش ترشح موسین، افزایش ترشح پروستاگلاندین E و کاهش لکوترین‌ها دارد.

شرایط التهابی: مطالعات در مدل‌های پیش بالینی نشان می‌دهد که بابونه هلیکوباکتر‌پیلوری را مهار می‌کند، باکتری که می‌تواند در ایجاد زخم معده نقش داشته باشد. اعتقاد بر این است که بابونه در کاهش اسپاسم عضلات صاف مرتبط با انواع اختلالات التهابی دستگاه گوارش مفید است.

پوکی استخوان: برای جلوگیری از پوکی استخوان مرتبط با سن، عصاره بابونه از نظر توانایی آن در تحریک تمایز و معدنی شدن سلو‌ل‌های استئوبلاست مورد ارزیابی قرار گرفت. نشان داده شد که عصاره بابونه تمایز سلول‌های استئوبلاست را تحریک می‌کند و اثر ضد استروژنی از خود نشان می‌دهد که نشان‌دهنده مکانیسم مرتبط با گیرنده استروژن است.

آرامبخش و کمک به خواب: بابونه در طب سنتی به طور گسترده‌ای به عنوان یک آرامبخش خفیف و خواب آور شناخته می‌شود. اثرات آرامبخش آن ممکن است به دلیل فلاونوئید و آپیژنین باشد که به گیرنده‌های بنزودیازپین در مغز متصل می‌شود. مطالعات در مدل‌های پیش بالینی به ترتیب اثرات ضد تشنج و کاهش‌دهنده فعالیت سیستم عصبی مرکزی را نشان داده اند. ترکیبات دیگر موجود در عصاره بابونه همچنین می‌توانند به گیرنده‌های BDZ و GABA در مغز متصل شوند و ممکن است مسئول برخی از اثرات آرامبخش باشند.

دیابت: مطالعات نشان می‌دهد که بابونه با سرکوب سطح قند خون، افزایش ذخیره گلیکوژن کبد و مهار سوربیتول در گلبول های قرمز انسان، هیپرگلیسمی و عوارض دیابت را بهبود می بخشد.

آقای دکتر جعفرقلی عضو هیأت علمی مؤسسه جامع طب سوزنی ایران و عضو انجمن علمی طب سوزنی ایران می باشند. ایشان با گذراندن دوره های متعدد و پیشرفته بین المللی در زمینه طب سوزنی، دارای گواهی درمان چاقی از فدراسیون جهانی طب سوزنی در چین، گواهی ایمپلنت آکوپانکچر از آلمان، گواهی پیشرفته اپتوس تردز از آلمان و گواهی پوست و زیبایی از فدراسیون جهانی طب سوزنی هستند که سابقه بسیار موفقی در زمینه طب سوزنی دارند. برای دریافت مشاوره و گرفتن نوبت برای دریافت خدمات طب سوزنی و طب سنتی میتوانید با شماره ۰۹۱۲۹۲۲۶۱۷۱ تماس گرفته یا با کلینیک ایشان در ونک با شماره ۸۸۶۵۵۱۳۸ یا در زعفرانیه با شماره ۲۲۱۸۳۱۶۲ تماس بگیرید.