اهمیت استفاده از طب سوزنی در طب فیزیکی و توانبخشی بیماران

طب سوزنی و توانبخشی

طب سوزنی یکی از تکنیک‌های رایج در طب سنتی چینی است که طی آن سوزن‌های بسیار باریک و استریل در نواحی خاصی از بدن کاشته می‌شوند. طب سوزنی در ابتدا با هدف کاهش درد مورد استفاده قرار می‌گرفته است اما بتدریج برای درمان سایر مشکلات سلامتی مانند اضطراب، افسردگی و بی‌خوابی نیز بکار گرفته شد.

جذابیت طب سوزنی این است که یک روش ساده و نسبتاً ارزان است و در مقایسه با روش‌های درمانی مدرن عوارض جانبی کمتری دارد. بر اساس مطالعات مختلف بنظر می‌رسد مکانیسم عمل طب سوزنی از طریق تحریک بدن به ایجاد پاسخ بیوشیمیایی نسبت به کاشت سوزن است. به عبارت دیگر کاشت سوزن سیستم عصبی مرکزی و متعاقب آن سیستم ایمنی بدن را تحریک به پاسخ‌های نسبتا خفیفی می‌کند که در مجموع باعث تقویت فرایند درمان می‌شوند.

آسیب نخاعی یکی از رایج‌ترین علل ناتوانی در دنیا بوده که می‌تواند به معلولیت دائمی و مشکلات متعدد دیگر بیانجامد. در طی آسیب نخاعی تبادل پیامهای عصبی از نواحی زیرین ناحیه آسیب دیده با مغز دچار اختلال می‌شود. اگرچه افراد مبتلا به آسیب نخاعی تقریباً همیشه درجاتی از عملکرد حرکتی و حسی را زیر ناحیه آسیب نشان می‌دهند، اما بهبود خود به خودی در این بیماران کاملاً محدود است. روند مطالعات پژوهشی نشان‌دهنده افزایش تمایل بیماران مبتلا به آسیب نخاعی به استفاده از طب سوزنی است. لذا با توجه به اینکه تحریک سیستم عصبی و مغز یکی از مکانیسم‌های اثر طب سوزنی شمرده می‌شود، ازینرو انتظار می‌رود روش طب سوزنی در توانبخشی بیمارانی که هنوز دچار آسیب کامل نخاعی نشده‌اند مفید باشد.

طب سوزنی و توانبخشی پس از آسیب‌ نخاعی

در مطالعه کارآزمایی بالینی که در سال 2003 در مجله Am J Phys Med Rehabil چاپ شده است تاثیر طب سوزنی الکتریکی در توانبخشی بیماران مبتلا به آسیب نخاعی مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه 100 بیمار در دو گروه تقسیم شدند که پس از یک سال در گروهی که بوسیله طب سوزنی تیمار شدند بهبود معنی‌دار در عملکردهای عصبی و حرکتی گزارش شد.

در مطالعه مروری سیستماتیک که در سال 2011 در Cochrane Database of Systematic Reviews چاپ شده است است، تاثیر طب سوزنی در توانبخشی افراد مبتلا به آسیب تروماتیک مغز مورد بررسی قرار گرفت، که به علت فقدان پژوهش‌های معتبر نتیجه خاصی از این بررسی حاصل نشد و توصیه به انجام مطالعات کارآزمایی با روش معتبر شده بود. در تحقیق مشابه دیگری که در سال 2009 در مجله Korean Acupuncture & Moxibustion Medicine Society چاپ شده بود نیز تاثیر طب سوزنی در توانبخشی افرادی که دچار تصادف رانندگی شده بودند مورد بررسی قرار گرفت. که در این مطالعه نیز به علت فقدان منابع معتبر نتیجه خاصی در مورد تاثیر طب سوزنی حاصل نشد. اما در مطالعه مروری سیستماتیک دیگری که در سال 2013 در مجله Evid Based Complement Alternat Med چاپ شده است شواهد نه چندان قوی از تاثیر طب سوزنی در بهبودی عملکرد حرکتی، مشکلات مثانه و درد در افراد مبتلا به آسیب نخاعی گزارش شد.

همچنین در مطالعه مروری سیستماتیکی که در سال 2016 در Cochrane Database of Systematic Reviews چاپ شده است، طی بررسی اثر طب سوزنی در توانبخشی افراد دچار سکته مغزی حاد این نتیجه حاصل شد که طب سوزنی ممکن است اثرات مفیدی در کاهش وابستگی فرد بیمار به غیر و کاهش برخی اختلالات عصبی خاص مانند افسردگی در مرحله نقاهت، بدون هیچ عارضه جانبی جدی داشته باشد.

بر اساس بررسی مروری که در سال 2018 در مجلهJournal of Acupuncture and Meridian Studies چاپ شده است، بنظر می‌رسد طب سوزنی با هدف توانبخشی برای بسیاری از مشکلات ناشی از آسیب نخاعی مفید می‌باشد، از جمله اختلال در عملکرد حسی-حرکتی، درد، اختلال در عملکرد عصبی روده و مثانه، اسپاسم و پوکی استخوان. اما تاثیر طب سوزنی در بهبود عوارضی مانند افت فشار خون اُرتواستاتیک و ناتوانی جنسی نامشخص گزارش شده است. در این بررسی کاهش استرس‌های اکسیداتیو، پیشگیری از التهاب و مرگ عصبی سلول‌ها، تعدیل و تولید هورمون‌ها و تحریک تکثیر سلول‌های عصبی به عنوان دلایل احتمالی اثر طب سوزنی برشمرده شده‌اند.

در نهایت در مطالعه‌ایی که در سال 2019 در مجله Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine چاپ شده است، تاثیر انواع تکنیک‌های طب سوزنی در توانبخشی افراد مبتلا به آسیب نخاعی مورد مرور قرار گرفته است. در این مطالعه چنین نتیجه گرفته شده است که استفاده از طب سوزنی خصوصا طب سوزنی الکتریکی بطور چشمگیری قادر به بهبود عملکرد حرکتی افراد و ارتقاء کیفیت زندگی روزانه آنها است. در این مطالعه استفاده از طب سوزنی در ناحیه پشت+جلو یا پشت+سر همزمان با انجام حرکات ورزشی به عنوان تاثیرگذارترین روش طب سوزنی گزارش شده است.

آقای دکتر جعفرقلی عضو هیأت علمی مؤسسه جامع طب سوزنی ایران و عضو انجمن علمی طب سوزنی ایران می باشند. ایشان با گذراندن دوره های متعدد و پیشرفته بین المللی در زمینه طب سوزنی، دارای گواهی درمان چاقی از فدراسیون جهانی طب سوزنی در چین، گواهی ایمپلنت آکوپانکچر از آلمان، گواهی پیشرفته اپتوس تردز از آلمان و گواهی پوست و زیبایی از فدراسیون جهانی طب سوزنی هستند که سابقه بسیار موفقی در زمینه طب سوزنی دارند.

برای دریافت مشاوره و گرفتن نوبت برای دریافت خدمات طب سوزنی می‌توانید با کلینیک ایشان در ونک با شماره 88655138 یا در زعفرانیه با شماره 22183162 تماس بگیرید. همچنین می‌توانید با شماره تماس 09129226171 جهت هماهنگی برای مراجعه تماس گرفته یا پیام کوتاه بفرستید.