طب سنتی راهکاری مناسب برای درمان آلزایمر

آلزایمر

آلزایمر یک بیماری پیشرونده مغز و اعصاب و یکی از دلایل اصلی زوال عقل است که افراد کهنسال را گرفتار می‌کند. فرایندهای بیولوژیک مختلف مانند کمبود انتقال‌دهنده‌های عصبی، استرس‌های اکسیداتیو، فعالیت غیرعادی بعضی پروتئین‌ها و التهاب عصبی با ایجاد بیماری‌های تخریب عصبی در ارتباط هستند. همچنین بنظر می‌رسد عوامل دیگر مانند دیابت و چاقی می‌توانند پاسخ‌های التهابی را تشدید کرده و از این طریق با پیشرفت آلزایمر در ارتباط می‌باشند. علیرغم اینکه آلزایمر یکی از اصلی‌ترین بیماری‌های مغز و اعصاب است، اما همچنان مکانیسم مولکولی آن بطور دقیق شناسایی نشده و هنوز درمان موثر و قطعی برای آن وجود ندارد. البته در این مورد داروهایی سنتزی مختلفی وجود دارد که می‌توانند سرعت پیشرفت بیماری را کند کنند، اما عمدتا دارای عوارض جانبی مختلفی هستند. از این رو بخش زیادی از محققان علاقه به شناسایی ترکیباتی طبیعی برای درمان آلزایمر دارند.

نقش طب سنتی و طب مکمل در درمان آلزایمر

انواع محصولات تولید شده از گیاهان دارویی و حیوانات مختلف از دیرباز در طب سنتی برای درمان انواع بیماری‌ها بکار برده می‌شوند. بنابراین می‌توان از این مواد انتظار درمان و ایجاد دارو برای بیماری‌های خاص مثل سرطان، دیابت، بیماری‌های قلبی و همچنین آلزایمر را داشت.

در طب سنتی ایرانی، آلزایمر به عنوان نوعی مشکل مزاجی در نظر گرفته و علت آن سردی و نم یا سردی و خشکی در مغز عنوان می‌شود. در طب سنتی ایرانی انواع خوراکی‌های حیوانی (مانند ماهی، خاویار، شیر گاو و بز، زرده تخم‌مرغ، عسل، گوشت پرندگان، گوشت بره) و گیاهی (مانند سیر، خولنجان، خردل، نخود، سلیخه، نارگیل، فندق، زعفران، زیره سبز، انجیر، رازیانه، جو، گردو، بادرنجبویه، جوز بوا، فلفل سیاه، پسته، پسته وحشی، بادام، گل سرخ، شنبلیله، مویز، زنجبیل، میخک صدپر و زنیان رومی) برای تقویت حافظه و پیشگیری از زوال عقل توصیه شده است.

یکی از گیاهان دارویی که در طب سنتی چینی به وفور مورد استفاده قرار می‌گیرد Evodia rutaecarpa Bentham است. این گیاه حاوی ماده‌ایی بنام ایوودی‌آمین است که خواص متنوعی برای آن گزارش شده است از جمله به عنوان ضدآلزایمر و ضد التهاب. Nobiletin یکی دیگر از فلاوینوئیدهای گیاهی است که در مرکبات وجود دارد و بر اساس مطالعات حیوانی که در ژاپن انجام شده نقش چشمگیری در تقویت عملکرد حافظه دارد.

در طب سنتی هندی نیز گیاهان دارویی مختلفی برای تقویت عملکرد حافظه و پیشگیری از زوال عقل وجود دارد. از جمله گیاه دارویی آب‌بشقابی Centella asiatica (L.) که در تقویت عملکرد مغز، کاهش استرس‌های اکسیداتیو مفید گزارش شده است.

مشاهده شده است که میوه منگوستین که خاستگاه آن شرق آسیا است به علت غنی بودن از نوع خاصی از آنتی‌اکسیدانت‌ها ضمن کمک به کاهش مرگ سلولی، سطح فاکتورهای نوروتروفیک مغز را افزایش می‌دهد. همچنین مشاهده شده است که کوئرستین (نوعی فلاونول که در بسیاری از میوه‌ها، سبزیجات، برگ‌ها و دانه‌ها موجود است) از طریق مهار استرس‌های اکسیداتیو می‌تواند از پیشرفت بسیاری از بیماری‌ها از جمله آلزایمر پیشگیری کند.

در پژوهش‌های جدید طب سنتی مشاهده شده است اسید چرب غیر اشباع امگا3 نقش مهمی در پیشگیری از زوال عقل دارد. از اینرو هرگونه مکمل یا رژیم غذایی حاوی امگا3 برای پیشگیری از آلزایمر توصیه میشود.

برخی مواد استخراج شده از بی‌مهرگان برای سال‌هاست که جایگاه خود را در پزشکی مدرن تثبیت کرده‌اند مثلا زهر نوعی حلزون یا زهر زنبور عسل اشاره کرد که برای تعدیل عملکرد سیستم عصبی مورد استفاده قرار می‌گرفتند. زهر زنبور عسل یکی از درمان‌های بسیار امیدوارکننده در برابر بیماری‌های تخریب نورون‌های عصبی است.

بطور خلاصه رویکردهای درمانی طب سنتی و استفاده از گیاهان دارویی نه تنها در به تاخیر انداختن آلزایمر و پیشرفت آن مفید گزارش شده‌اند، بلکه مشاهده شده است که به علت خواص آنتی‌اکسیدانت و ضدالتهابی ضمن هدف قرار دادن عوامل پاتولوژیک می‌توانند امکان درمان آلزایمر را فراهم کنند. ادعا می‌شود که گیاهان دارویی مختلف از طریق تعدیل استرس‌های میتوکندریایی، فاکتورهای آپاپتوز، مهار رادیکال‌های آزاد و محرک‌های التهاب می‌تواند در تنظیم پاسخ‌های فیزیولوژیک نسبت به آلزایمر مفید باشند.