شناخت طب سوزنی و تاریخچه آن در طب سنتی

با توجه به شواهد تاریخی به دست آمده طب سوزنی از طب سنتی چینی منشاء گرفته است. اولین اسنادی که به نوعی در آن به یک سیستم سازمان‌یافته تشخیص و درمان و همچنین طب سوزنی اشاره شده مربوط به حدود سال 100 قبل از میلاد است. مفهوم انرژی "چی" و کانال‌های انتقال انرژی نیز در همان سال‌ها به تدریج شکل گرفته است. با اینحال موقعیت آناتومی دقیق برای کاشت سوزن‌ها در سال‌های بعدتر توسعه یافته است. در طی سده‌های مختلف طب سوزنی همچنان اصلاح و توسعه داده شد، و به تدریج در کنار گیاهان دارویی، ماساژ، رژیم غذایی و موکسی‌باسشن به یکی از روش‌های استاندارد درمان در طب سنتی چینی تبدیل شد.

در طب سنتی چینی طب سوزنی به عنوان تکنیکی برای برقراری تعادل در جریان انرژی حیاتی بدن در نظر گرفته می‌شود. در این روش سوزن‌های بسیار باریک در نقاط خاصی که ادعا می‌شود در مجاورت کانال‌های انرژی هستند کاشته می‌شوند تا جریان انرژی را تحریک و متعادل کنند.

استفاده از طب سوزنی در بین چینی‌ها از قرن هفدهم به بعد کاهش یافت زیرا به عنوان خرافه و غیرمنطقی قلمداد می‌شد. این روش در سال 1822 با حکم امپراتور از موسسه پزشکی شاهنشاهی حذف شد. با این حال دانش و مهارت این روش در میان دانشگاهیان علاقه‌مند و همچنین درمانگران روستایی حفظ شد. همزمان با پذیرش روزافزون اصول پزشکی مدرن، نهایتا در سال 1929 طب سوزنی در کنار سایر روش‌های طب سنتی غیرقانونی اعلام شد. اما در سال 1949 و با روی کار آمدن دولت کمونیست، اشکال مختلف طب سنتی چینی از جمله طب سوزنی با هدف برانگیخته کردن انگیزه‌های ملی‌گرایی و همچنین راهکار اولیه برای تامین سطح حداقلی بهداشت برای جمعیت عظیم، مجددا پذیرفته و قانونی لحاظ شد. در نهایت تمام جنبه‌های تئوری و عملی طب سوزنی در یک اجماع در زمره طب سنتی چینی گردهم آمدند. در دهه 1950 انیستیتوهای تحقیقاتی طب سوزنی در سراسر چین تاسیس شدند و در بیمارستان‌ها بخشی برای درمان با طب سوزنی در نظر گرفته شد. در همان دهه تحقیقات علمی پیشگامانه متعددی توسط پروفسور Han در شهر بیجینگ بر روی طب سوزنی و اثرات آن در رهاسازی انتقال‌دهنده‌های عصبی خصوصا پپتیدهای اُپوئید انجام شد.

اما انتقال دانش طب سوزنی به سایر کشورها به تدریج و با راه‌های مختلفی صورت گرفت. در قرن ششم، کره و ژاپن طب سوزنی و گیاهان دارویی را در سیستم طب سنتی خود جذب کردند، که هنوز نیز همزمان با روش‌های پزشکی مدرن مورد استفاده قرار می‌دهند. با توسعه روابط اقتصادی در قرن هشتم و دهم طب سوزنی به منطقه ویتنام راه یافت. در اروپا فرانسه اولین کشوری محسوب می‌شود که از این روش استفاده کرده است. اولین گزارشات مربوط به طب سوزنی در قرن شانزدهم در فرانسه توسط مبلغان یسوعی به ارمغان آورده شد و پزشکان فرانسوی نیز از آن استقبال گسترده‌ایی کردند. اولین گزارش کارآزمایی بالینی در زمینه طب سوزنی در سال 1816 توسط فردی بنام Berlioz منتشر شد. طب سوزنی امروزی در فرانسه بسیار تحت تاثیر مطالعات فردی بنام Souliet du Morant است که سال‌های زیادی را در چین سپری کرد و از سال 1939 به بعد رساله‌های متعددی را در مورد این روش منتشر کرد.

در سال 1971، یکی از اعضای مطبوعاتی ایالات متحده که عضو تیم بازدید رئیس جمهور نیکسون از چین بود، بدلیل مشکل اورژانسی آپاندیس تحت درمان با طب سوزنی قرار گرفت. پس از آنکه این فرد تجربه خود را در خبرگزاری New York Times منتشر کرد، گروهی از پزشکان آمریکایی با هدف بررسی و اعتبار سنجی این روش خصوصا اثرات بی‌حسی آن حین جراحی راهی چین شدند. که علیرغم هیجان اولیه در مورد عملیاتی که شاهد آن بودند، ثابت شد که طب سوزنی به عنوان مسکن برای جراحی در غرب کاملا غیرقابل اعتماد است. طب سوزنی سرانجام هنگامی به جایگاه مقبول فعلی خود در آمریکا دست یافت که در یک کنفرانس اجماع عمومی توسط NIH مبنی بر وجود شواهدی مثبت برای اثربخشی آن گزارش شد.

با اینحال تئوری یا مکانیسم سنتی طب سوزنی در پزشکی مدرن به شدت مورد چالش و انتقاد قرار گرفته است. مفاهیم باستانی انرژی "چی" و کانال انرژی در منطق بسیاری از متخصصان با مدل‌های عصبی جایگزین شد. چراکه مطالعات اولیه نشان می‌داد که کاشت سوزن در بدن سبب تحریک پایانه‌های عصبی و تغییر در عملکرد مغز خصوصا تحریک اثرات ضد درد می‌شود. نقطه عطف این یافته‌ها استفاده از روش‌ تصویربرداری MRI بوده است.

در حال حاضر مکانیسم‌های پیشنهادی متعددی در مورد نحوه عمل طب سوزنی وجود دارد، اما داده‌های معتبر کمی در این مورد موجود است. شواهد اثربخشی بالینی نیز برای بسیاری از بیماری‌ها مانند درد مزمن هنوز به مقدار کافی قانع‌کننده نیست. با اینحال در دهه آخر قرن بیستم میلادی مطالعات مروری سیستماتیک متعددی مبنی بر تاثیر طب سوزنی در درمان شرایطی مانند حالت تهوع، درد دندان، درد پشت و سردرد منتشر شده است.

در مطالعه دیگری که در سال 2019 در ژورنال Metabolites چاپ شده است، مشاهده شد که استفاده از طب سوزنی بر روی موش‌های مورد آزمایش در نقاط ST36، CV4 و Kl1 نیز می‌تواند از طریق کاهش واکنش‌های التهابی، کاهش استرس‌های اکسیداتیو و تقویت متابولیسم چربی در سلول‌های کبدی در درمان کبد چرب در بیماران غیر الکلی مفید باشد.

آقای دکتر جعفرقلی عضو هیأت علمی مؤسسه جامع طب سوزنی ایران و عضو انجمن علمی طب سوزنی ایران می باشند. ایشان با گذراندن دوره های متعدد و پیشرفته بین المللی در زمینه طب سوزنی، دارای گواهی درمان چاقی از فدراسیون جهانی طب سوزنی در چین، گواهی ایمپلنت آکوپانکچر از آلمان، گواهی پیشرفته اپتوس تردز از آلمان و گواهی پوست و زیبایی از فدراسیون جهانی طب سوزنی هستند که سابقه بسیار موفقی در زمینه طب سوزنی دارند.

برای دریافت مشاوره و گرفتن نوبت برای دریافت خدمات طب سوزنی می‌توانید با کلینیک ایشان در ونک با شماره 88655138 یا در زعفرانیه با شماره 22183162 تماس بگیرید. همچنین می‌توانید با شماره تماس 09129226171 جهت هماهنگی برای مراجعه تماس گرفته یا پیام کوتاه بفرستید.