هموفیلی یک بیماری ارثی است که که بیشتر مردان را درگیر و در اثر آن خون فرد لخته نمیشود. افراد مبتلا به هموفیلی دارای سطوح پایین یکی از دو ماده لخته کننده خون هستند که به نام فاکتور هشت و فاکتور IX شناخته میشود. در نتیجه ممکن است پس از آسیب برای مدت طولانی خونریزی کنند. آنها همچنین ممکن است خونریزی داخلی، به ویژه در مفاصل را تجربه کنند. دو نوع هموفیلی وجود دارد - نوع A و نوع B. هموفیلی شایعترین اختلال خونریزی دهنده ارثی است. زنان به ندرت به این بیماری مبتلا میشوند، اما ناقل این بیماری هستند و میتوانند آن را به کودکان پسر نیز منتقل کنند. حدود 30 درصد از بیماران مبتلا به هموفیلی هیچ سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری را ندارند و به نظر میرسد این بیماری در نتیجه جهشهای اتفاقی رخ میدهد. افراد مبتلا به هموفیلی ممکن است علائم و نشانههای زیر را داشته باشند:
• درد و تورم مفاصل، اغلب در زانو و آرنج
• خونریزی شدید، یا خونریزی طولانی مدت، ناشی از تصادف یا آسیبهای دیگر
• تاخیر در شروع خونریزی
• کبودیهای بزرگ
• تورم زیر پوست و بین عضلات همراه با تب، تغییر رنگ پوست و درد
• خونریزی داخلی در ناحیه شکم، راه هوایی یا سیستم عصبی مرکزی
• خونریزی از دهان و لثه، از دست دادن دندان
• خون در ادرار
• مشکلات گوارشی
• خونریزی بینی
درمان اولیه برای هموفیلی، استفاده از فاکتورهای انعقادی (فاکتور VIII و IX) خون در قالب دارو میباشد. ممکن است درمان را برای توقف خونریزی یا جلوگیری از شروع خونریزی دریافت کنید. تزریق منظم فاکتور انعقادی چند بار در هفته خطر خونریزی را کاهش میدهد. ممکن است در خانه انفوزیون دریافت کنید. به شما توصیه میشود از آسپرین و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)، از جمله Aleve، Motrin و ایبوپروفن خودداری کنید. اگر طی خونریزی داخلی مفاصل آسیب دیده باشد، فیزیوتراپی یا در موارد شدید، جراحی برای تخلیه لختهها یا تعویض مفصل ممکن است توصیه شود.
هموفیلی به داروهای رایج مدرن نیاز دارد. هنگامی که خونریزی دارید یا درد مفاصل یا تورم دارید، فوراً از پزشک کمک بگیرید. برخی از درمانهای طب سنتی یا مکمل ممکن است همزمان با استفاده از درمانهای دارویی برای علائم خاص مفید باشند. به عنوان مثال، برخی از تمرینهای ذهن و بدن ممکن است به کاهش استرس و اضطراب کمک کند، و در کاهش خونریزی مفید باشد.
اثربخشی بالقوه برخی از درمانهای طب سنتی و مکمل مانند هومیوپاتی و سایر اشکال استفاده از درمانهای مکمل مانند هیپنوتیزم، تغذیه، داروهای گیاهی، طب سوزنی و تمرین ورزشی در جمعیت هموفیلی در معدود مطالعاتی گزارش شده است. چندین مطالعه اولیه نشان میدهد که کسانی که هیپنوتیزم انجام میدهند، نسبت به کسانی که از این تکنیک استفاده نمیکنند، به فرآوردههای خونی کمتری در مدت زمان طولانی (2 تا 3 سال) نیاز دارند. گزارشهای منتشر شده و منتشر نشده در مورد بیماران موردی نیز نشان میدهد که هیپنوتیزم ممکن است به لخته شدن بهتر خون کمک کند و ممکن است نیاز به انتقال خون را کاهش دهد.
هیچ مطالعهای ارتباط بین تغذیه و هموفیلی را بررسی نکرده است. اگر مبتلا به هموفیلی هستید، باید از مکملهای ویتامین E و روغن ماهی اجتناب کنید، زیرا به نظر میرسد با جلوگیری از تجمع پلاکتها زمان خونریزی را افزایش میدهند. ویتامین K در لخته شدن طبیعی نقش دارد و ممکن است از منابع غذایی یا به صورت مکمل مفید باشد. با اینحال بدون مشورت با پزشک خود از مکملهای ویتامین K استفاده نکنید.
هرگز نباید از داروهای گیاهی بدون نظارت پزشک استفاده کنید. با توجه به دانستههای طب سنتی، افراد مبتلا به هموفیلی باید از مصرف گیاهان زیر که خونریزی را شدیدتر میکنند اجتناب کنند:
• جینکو (جینکو بیلوبا)
• سیر (Allium sativum)
• زنجبیل (Zingiber officinale)
• جینسینگ (Panax spp.)
• شاه بلوط اسبی (Aesculus hippocastanum)
• زردچوبه (Curcuma longa)
• بید سفید (Salix alba)
یکی از راهکارهای طب سنتی برای پیشگیری خونریزی عبارت است از استفاده از مقداری پودر آلوئهورا که به صورت خمیر با کمی پودر زردچوبه مخلوط شده باشد. این ترکیب بلافاصله بیشتر خونریزی را متوقف میکند. ژل آلوئه ورا نیز میتواند همین اثر را بگذارد.
استفاده از برخی درمانهای طب سنتی مانند طب سوزنی میتوانند در کاهش درد مفید باشند. اما طب سوزنی در افراد مبتلا به هموفیلی به دلیل خطر خونریزی توصیه نمیشود. با اینحال اگر میخواهید طب سوزنی را امتحان کنید، با یک متخصص طب سوزنی آموزش دیده و دارای مجوز که تجربه مقابله با هموفیلی را دارد کار کنید. طب سوزنی لیزری یا طب فشاری ممکن است برای مبتلایان به هموفیلی بهتر باشد.
مطالعات اندکی اثربخشی داروهای هومیوپاتی خاص را بررسی کردهاند. با این حال، چندین گزارش موردی نشان دادهاند که درمانهای زیر برای افراد مبتلا به هموفیلی مفید بوده و حتی نیاز آنها به مواد لختهکننده خون مانند فاکتور هشت را کاهش میدهد.
• آرنیکا: برای خونریزی داخلی یا خارجی بلافاصله پس از آسیب. برای شوک یا ضربه مفید است.
• Carbo vegetabilis: برای افرادی با پوست رنگ پریده که بسیار ضعیف، حتی بیحال هستند، اما هوای سرد و تازه را دوست دارند.
• Crotalus horridus: زمانی که خونریزی در عضلات وجود دارد و زمانی که خون رقیق و تیره به نظر میرسد استفاده میشود. این دارو برای افرادی که قد بلند، لاغر و رنگ پریده هستند و اسهال دارند و از غذاها و نوشیدنیهای گرم بیزارند، مناسبتر است.
• Hamamelis: برای خونریزی ناشی از بریدگی یا زخم، به ویژه در خونریزی بینی، بواسیر و رگهای خونی آسیبدیده در چشم مفید است.
• Lachesis: برای خونریزیهای شدید که به رنگ تیره است، به ویژه در افراد سرخرو که روحیه حسود و افسرده دارند.
• Millefolium: برای زخمهای داخلی یا خارجی با خونریزی قابل توجه و لخته شدن ضعیف.
• فسفر: برای خونریزیهای مکرر و شدید. این دارو برای افرادی که عرق سرد دارند و تمایل به نوشیدن مشروبات الکلی دارند مناسب است.
• Secale: برای خونریزی که در اثر گرما بدتر و با سرما کاهش مییابد.
ورزش منظم میتواند عضلات را قوی کرده و به جلوگیری از مشکلات مفصلی کمک کند. افراد مبتلا به هموفیلی میتوانند با خیال راحت ورزش کنند، اگرچه باید از ورزشهای تماسی اجتناب کنند. فیزیوتراپی همچنین ممکن است نقش مهمی در کاهش مشکلات مفصلی ناشی از خونریزی مکرر داشته باشد. فیزیوتراپیست شما ممکن است تمرینات زیر را توصیه کند:
• تمرینات کشش
• تمرینات حرکتی
• تمرینات مقاومتی (مانند وزنه برداری)
آقای دکتر جعفرقلی عضو هیأت علمی مؤسسه جامع طب سوزنی ایران و عضو انجمن علمی طب سوزنی ایران می باشند. ایشان با گذراندن دوره های متعدد و پیشرفته بین المللی در زمینه طب سوزنی، دارای گواهی درمان چاقی از فدراسیون جهانی طب سوزنی در چین، گواهی ایمپلنت آکوپانکچر از آلمان، گواهی پیشرفته اپتوس تردز از آلمان و گواهی پوست و زیبایی از فدراسیون جهانی طب سوزنی هستند که سابقه بسیار موفقی در زمینه طب سوزنی دارند. برای دریافت مشاوره و گرفتن نوبت برای دریافت خدمات طب سوزنی و طب سنتی میتوانید با شماره ۰۹۱۲۹۲۲۶۱۷۱ تماس گرفته یا با کلینیک ایشان در ونک با شماره ۸۸۶۵۵۱۳۸ یا در زعفرانیه با شماره ۲۲۱۸۳۱۶۲ تماس بگیرید.