ماساژ نوعی روش درمانی در طب سنتی است که در آن یک فرد آموزش دیده و متخصص با استفاده از درجات مختلف فشار و حرکات خاص، بافتهای نرم بدن اعم از عضلات، بافت همبند، تاندون، رباطها و پوست را مالش میدهد. ماساژ درمانی در اغلب فرهنگها چه در غرب و چه در شرق تاریخچه طولانی داشته و از جمله اولین ابزارهای بشر برای رهایی از درد بشمار میرود.
ماساژ بطور عمومی بخشی از طب مکمل و جایگزین محسوب میشود که در کنار روشهای درمانی استاندارد در حین شرایط پزشکی مختلف بطور جدی توصیه میشود. بر اساس پژوهشهای متعددی که پیرامون اثرات ماساژ درمانی منتشر شده است، اثرات چشمگیر ماساژ در کاهش استرس و درمان درد و گرفتگی عضلات اثبات شده است.
ماساژ درمانی شامل تکنیکهای مختلفی است. معروفترین نوع ماساژ درمانی در غرب، ماساژ سوئدی یا کلاسیک است که هسته اصلی بیشتر برنامههای آموزش ماساژ است. از ماساژهای معروف در شرق میتوان به شیاتسو، توینا و ماساژ تایلندی اشاره کرد. همچنین بعضی از تکنیکهای خاص ماساژ با اهداف ورزشی یا کلینیکی مثلا رفع اسپاسم عضلات بکار گرفته میشوند. از دیگر انواع ماساژها میتوان ماساژ با سنگ داغ و ماساژ به همراه آروماتراپی را نام برد.
اعصاب معمولا در اثر نیروی وارد شده از طرف سایر بافتها یا اندامها مانند استخوان یا بافت همبند فشرده میشوند. این فشردگی که میتواند ناشی از جراحت یا صدمه سایر بافتها باشد منجر به حس درد میشود. استفاده مکرر از رباطها و تاندونها نیز میتواند منجر به چنین دردی در محل مفصلها شود. آسیب اعصاب علاوه بر درد میتواند پیامدهای دیگری نیز به همراه داشته باشد مانند تحلیل عضلانی، بیحسی و مشکلات گوارشی. ماساژ درمانی ممکن است برای بیمارانی که دچار آسیبدیدگی اعصاباند یا احساس سوزن سوزن شدن و سوزش در پوست، دست ها و پاها دارند مفید باشد.
هر یک از انواع ماساژهای ذکر شده برای اهداف مختلفی قابل استفاده هستند. مثلا ماساژ سوئدی یک ماساژ ملایم است و برای ریلکس کردن عمومی بدن یا برای افرادی که نسبت به لمس حساس هستند توصیه میشود. ماساژ با سنگ داغ برای رفع درد و گرفتگی عضلات مناسبتر است. آروماتراپی به علت اضافه کردن یک فاکتور موثر گیاهی بر اعصاب (مانند روغنها یا اسانس گیاهی) برای تقویت روحیه، کاهش اضطراب و استرس، رفع عوارض افسردگی، رفع گرفتگی عضلات و تسکین درد مناسب است. ماساژ عمقی به علت فشار بیشتری که بر بافتها اعمال میکند برای رفع دردهای مزمن عضلات یا درد ناشی از جراحت مناسب است. ماساژ شیاتسو که یک ماساژ ژاپنی است با اعمال فشار بر نقاط خاصی از بدن به تقویت آرامش فیزیکی و روحی، رفع استرس و سردرد و گرفتگی عضلات کمک میکند.
از آنجایی که ماساژ باعث آرامش غیرارادی شده و سطح استرس را کاهش میدهد، لذا در بهبود عملکرد اعصاب مفید است. ماساژ به طور عمومی تعداد ضربان قلب و فشار خون را کم میکند. همچنین گردش خون در اندامها و بافتهای مختلف بدن را تقویت کرده و با ریلکس کردن عضلات از فشار بر اعصاب بدن کاسته و ترشح هورمونهای اندورفین را تحریک میکند.