گیاهان دارویی مناسب برای درمان کبد چرب

بیماری کبد چرب غیرالکلی یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن کبدی در سراسر جهان است و مرحله پیشرونده آن که التهاب و فیبروز کبدی را نشان می‌دهد، استئاتوهپاتیت غیرالکلی نامیده می‌شود. استئاتوهپاتیت غیرالکلی به نوبه خود می‌تواند منجر به سیروز، نارسایی کبد و سرطان کبد شود. به دلیل شیوع همه‌گیر چاقی، به ویژه در کشورهای غربی، شیوع همزمان کبد چرب غیر الکلی در سراسر جهان نیز در حال افزایش است و در حال حاضر 24٪ تخمین زده می شود. و نکته قابل توجه اینکه 8 الی 19 درصد از افراد مبتلا به کبد چرب غیرالکلی در آسیا لاغر یا غیر چاق هستند. این بیماری به دومین علت اصلی پیوند کبد در ایالات متحده تبدیل شده است.

به طور کلی، مرحله غیر پیشرونده کبد چرب غیرالکلی بدون علامت و از نظر دارویی قابل درمان است، در حالی که مرحله پیشرونده یا استئاتوهپاتیت نسبت به درمان مقاوم است. اکثر داروهای موجود در بازار، مانند ویتامین E، تنها استئاتوز کبدی و التهاب را بهبود می‌بخشند، اما تأثیر کمی بر فیبروز پیشرونده در طول درمان کبد چرب دارند. در حال حاضر تقریبا هیچ دارویی برای درمان مستقیم کبد چرب توسط سازمان غذا و دارو آمریکا مجوز دریافت نکرده است و تنها کاهش وزن از طریق جراحی یا مدیریت های غیردارویی با سبک زندگی سالم/رژیم غذایی و/یا فعالیت بدنی تنها راهکارهای پیشنهادی‌اند. ازینرو توسعه روش درمانی یا دارویی خصوصا برای مراحل پیشرونده کبد چرب یکی از نیازهای برآورده نشده پزشکی است.

گیاهان دارویی سنتی، منبع اصلی داروهای طبیعی و محصولات گیاهی و منابع ضروری برای تولید داروهایی جهت محافظت از کبد هستند. اگرچه هنوز هیچ شواهد قانع‌کننده‌ای از کارآزمایی‌های کنترل‌شده تصادفی کلینیکی در مقیاس بزرگ (RCTs) برای حمایت از اثرات درمانی گیاهان دارویی وجود ندارد، یک نظرسنجی اخیر نشان داد که 20 تا 30 درصد بیماران از طب سنتی در اندونزی برای درمان بیماری‌های مختلف استفاده می‌کردند و استفاده از گیاهان دارویی در برخی از کشورهای آسیایی در سال های اخیر افزایش یافته است. گیاهان دارویی جایگزین به سه شکل مختلف، عصاره‌های گیاهی، فرمولاسیون‌های چند گیاهی و فیتوکمیکال‌ها استفاده می‌شوند. در ادامه به تعدادی از این گیاهان دارویی رایج در طب سنتی اشاره می‌شود:

جنسینگ سیبری: گیاهی شرقی است که معمولاً در سراسر شمال شرق آسیا یافت می‌شود. از جمله گیاهان دارویی محبوب در طب سنتی چینی است که برای درمان آرتریت، فشار خون بالا، بیماری قلبی، زخم معده و تومورها استفاده می‌شود. نشان داده شد که تجویز خوراکی عصاره اتانولی پوست ساقه جنسینگ سیبری ( 400 یا 800 میلی‌گرم بر کیلوگرم) به موش‌های ob/ob به مدت 8 هفته به طور قابل توجهی افزایش وزن و چاقی احشایی را کاهش داد و مقاومت به انسولین را بهبود بخشید. علاوه بر این، تغییر در وزن کبد و ویژگی‌های هیستوپاتولوژیک استئاتوهپاتیت با این درمان گیاهی به حداقل رسید.

چای سبز: گیاه کاملیا سیننسیس در حال حاضر در سراسر جهان در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری کشت می‌شود. چای سبز ابتدا در چین و سپس در ژاپن کشت شد، اما کشت تجاری چای سبز در اندونزی، شبه قاره هند و اروپا بین قرن 15 و 17 آغاز شد. بر اساس محتوای پلی‌فنول، چای به فرآورده چای سبز، چای اولانگ و چای سیاه تقسیم می‌شود. کاتچین‌ها (فلاوان-3-اول‌ها) پلی‌فنل‌های اصلی موجود در چای سبز هستند و 30 تا 42 درصد وزن جامد چای دم شده را تشکیل می‌دهند. اولین شواهد برای نقش محافظتی عصاره چای سبز در برابر آسیب کبدی و استئاتوز توسط برونو و همکاران، 2008، با استفاده از مدل موش ob/ob از کبد چرب ناشی از چاقی ارائه شد. اثربخشی عصاره چای سبز همچنین در سایر مدل‌های تجربی استئاتوهپاتیت مانند تزریق نیتریت، تغذیه با رژیم غذایی با کمبود کولین، موش‌های تغذیه شده با رژیم غذایی پرچرب (HFD) و مدل‌های بیان بیش از حد SREBP-1c گزارش شده است.

زردچوبه: ریزوم پودر شده زردچوبه به طور گسترده در بسیاری از نقاط جهان به عنوان یک ادویه رنگی استفاده می‌شود. این گیاه در پیشگیری از برخی بیماری‌های انسان مانند سندرم متابولیک و شرایط التهابی مفید است. نقش مفید عصاره زردچوبه و ماده فعال آن، کورکومین، در تنظیم چاقی و دیابت نوع 2 به طور گسترده توسط گروه‌های تحقیقاتی مختلف از طریق مطالعات پیش بالینی و بالینی گزارش شده است. اخیراً، نقش پیشگیرانه پودر ریزوم زردچوبه بر استئاتوز کبدی ناشی از رژیم غذایی پرچرب گزارش شده است که در آن مکمل غذایی زردچوبه (5٪ در رژیم غذایی) به مدت 6 هفته تاثیر قابل توجهی در کاهش تیتر آنزیم‌های نشانگر آسیب کبدی و دیس لیپیدمی سرم داشته است. این عصاره همچنین در کاهش پراکسیداسیون لیپیدی کبد و تقویت وضعیت آنتی اکسیدانی موثر گزارش شده است..

ازگیل ژاپنی: این گیاه درختی میوه دهنده است که از برگ‌های آن در طب سنتی چینی استفاده می‌شود. نشان داده شده است که عصاره این گیاه هیپرلیپیدمی و مقاومت به انسولین را بهبود می‌بخشد، چربی‌زایی و افزایش وزن بدن را در موش‌های تغذیه شده با رژیم غذایی پرچرب تنظیم می‌کند، و قند خون را در موش‌های دیابتی نوع II کاهش می‌دهد.

کتان: به عنوان غنی‌ترین منبع غذایی اسید α-لیپوئیک، فیتواستروژن، لیگنان‌ها و فیبر محلول است که به عنوان عوامل کاهش‌دهنده چربی شناخته شده‌اند. نشان داده شده است که مقاومت به انسولین را در موش‌های دیابتی و انسان بهبود می‌بخشد. علاوه بر این، لیگنان و فیبر بذر کتان باعث کاهش سطح کلسترول در خون و کاهش خطر بیماری‌های مرتبط با کبد در بیماران هیپرکلسترولمی می‌شود.

آقای دکتر جعفرقلی عضو هیأت علمی مؤسسه جامع طب سوزنی ایران و عضو انجمن علمی طب سوزنی ایران می باشند. ایشان با گذراندن دوره های متعدد و پیشرفته بین المللی در زمینه طب سوزنی، دارای گواهی درمان چاقی از فدراسیون جهانی طب سوزنی در چین، گواهی ایمپلنت آکوپانکچر از آلمان، گواهی پیشرفته اپتوس تردز از آلمان و گواهی پوست و زیبایی از فدراسیون جهانی طب سوزنی هستند که سابقه بسیار موفقی در زمینه طب سوزنی دارند. برای دریافت مشاوره و گرفتن نوبت برای دریافت خدمات طب سوزنی و طب سنتی میتوانید با شماره ۰۹۱۲۹۲۲۶۱۷۱ تماس گرفته یا با کلینیک ایشان در ونک با شماره ۸۸۶۵۵۱۳۸ یا در زعفرانیه با شماره ۲۲۱۸۳۱۶۲ تماس بگیرید.