با بیشتر شدن دانش و آگاهی انسانها در مورد خود و تمایلاتشان در جوامع امروزی، انتظار میرود توانایی درک تفاوتها و ویژگیهای خاص مردانه و زنانه در پاسخ به محرکهای محیطی و خصوصا جنسی نیز بیشتر شود. این تفاوتها به فاکتورهای روانشناختی و بیولوژیک مانند هورمونهای جنسی (استروژن در مقابل آندروژن)، آموزشهای جنسی و محیط مرتبط است. برای اینکه میل جنسی در انسان در مسیر مثبتی قرار گیرد، داشتن سلامت جنسی ضروری است. سلامت جنسی به معنی نداشتن بیماری یا اختلال عملکرد و همچنین تعادل دائمی بین طرفهای درگیر در عمل جنسی از جنبه ویژگیهای جسمی، روحی و عاطفی، و همچنین رفاه یا سلامت اجتماعی است. صرفنظر از دانستن این نکات همچنان در اکثر جوامع مشکلات جنسی علیرغم اهمیت و شیوع بالا، عمدتا به علت مسائل فرهنگی-اجتماعی یا فردی ناشناخته باقی میمانند.
نیاز جنسی یکی از نیازهای غریزی و ضروری انسانی است. داشتن حس رضایت پس تجربه جنسی میتواند نشانهایی از سلامت فردی باشد و کیفیت زندگی افراد را ارتقاء دهد. رضایتمندی از رابطه جنسی آثار مثبت و تاثیرگذاری بر تقویت روابط زناشویی دارد. عملکرد جنسی افراد معمولا تحت تاثیر فاکتورهای مختلفی است از جمله میل جنسی، جنبههای روابط اجتماعی و عاطفی (مثل صمیمیت، و کیفیت روابط خانوادگی)، نگرشها و ارزشهای جنسی، سلامت فیزیکی، سلامت روحی یا افسردگی، موانع محیطی، دفعات رابطه جنسی، تفاوت در رفتار جنسی، ارگاسم و سن. میل جنسی افراد ممکن است در اثر محرکهای مختلفی برانگیخته شود مانند فانتزیهای ذهنی یا فکر و خیال، مشاهده و لمس. علاوه بر محرکهای جنسی، در برانگیخته شدن میل جنسی سه فاکتور دیگر نیز دخیلاند که عبارتند از: 1- عملکرد سیستم عصبی مرکزی شامل سیستم لیمبیک، هیپوتالاموس و نئوکورتکس، 2- ترشح هورمونهایی مانند GnRH، FSH، LH و تستسترون و 3- ترشح انتقالدهندههای عصبی مانند سروتونین، دوپامین، نوراپینفرین و اکسیتوکسین.
گیاهان مختلفی در طب سنتی کشورهای مختلف با هدف تقویت میل و عملکرد جنسی بکار گرفته میشوند. در طب سنتی ایران نیز توجه خاصی به این گیاهان معطوف میباشد. از جمله این گیاهان عبارتند از:
یک گیاه گرمسیری است که در بعضی مناطق ایران میروید. بر اساس یک مطالعه کارآزمایی بالینی توسط محققین طب سنتی استفاده از عصاره این گیاه به مدت چهار هفته در تقویت میل جنسی زنان موثر بوده است.
گل رز محمدی و گلاب در ایران و طب سنتی ایرانی کاربرد فراوان دارد. طی گزارشی استفاده از این گیاه میتواند ضمن کمک به رفع افسردگی، به تقویت میل جنسی و رضایتمندی از رابطه جنسی در زنان مفید باشد.
اثرات زعفران در تقویت قوای جنسی چه در مطالعات حیوانی و چه مطالعات انسانی اثبات شده است. این گیاه نیز از طریق رفع اقسردگی میتواند در تقویت میل جنسی مفید باشد.
زنجبیل اگرچه اصالتا خاستگاه غیرایرانی دارد اما در طب سنتی ایران و غذاهای ایرانی به وفور مورد استفاده قرار میگیرد. طی بررسی ادعا شده است که مصرف عصاره ریشه این گیاه میتواند در بهبود اختلال نعوذ در مردان مفید باشد.
اسپند نیز که عمدتا در مناطق گرمسیری میروید حاوی عصارهایی است که میتواند ضمن تقویت فعالیت cGNIP-PDEI در بهبود اختلال نعوذ مفید باشد.
طی یک مطالعه بر روی موشهای آزمایشگاهی، مشاهده شده است که مصرف ترکیبی از کندر و اسطخودوس میتواند در بهبود اختلال انزال زودرس مفید باشد.
از دیرباز در طب سنتی از این گیاه برای کاهش فشار خون استفاده شده است. ساقه هوایی یا شاخ و برگ این گیاه حاوی دو نوع ماده گلیکوزیدی است. مشاهده شده تزریق وریدی این دو ماده میتواند فشار خون را کاهش دهد.
این گیاه نیز در طب سنتی شرق آسیا عمدتا با هدف بهبود اختلال نعوذ مورد استفاده قرار میگیرد. این گیاه حاوی مادهایی بنام icariin هست که عملکرد مهار کننده علیه آنزیم PDE5 داشته و لذا مشاهده شده است که مصرف خوراکی این ماده به مدت 4 هفته میتواند در بهبود اختلال نعوذ موثر باشد.
گیاه جنسینگ پرویی یا اصطلاحاً ماکا یک گیاه خوراکی هست و با خانواده کلمها مرتبط است. از بارزترین ویژگیهای آن تقویت قوای جنسی است. ریشه گیاه ماکا خشک شده و به صورت پودر مصرف میشود اما در قالب کپسول و در فرمهای مایع نیز ممکن است موجود باشد. مطالعات طب سنتی نشان دادهاند که مصرف ماکا برای حداقل 6 هفته توانسته است میل جنسی را افزایش دهد.