با کمک طب سنتی به جنگ افسردگی بروید

افسردگی

افسردگی نوعی بیماری مزمن، شایع و ناتوان کننده است که حدود 15-20 درصد جمعیت جهان را درگیر کرده است. بر اساس گزارش اخیر سازمان جهانی بهداشت (WHO) افسردگی علت اصلی از کار افتادگی بوده و سهم عمده‌ایی در هزینه‌های نظام سلامت دارد. بنابراین، تولید داروهای ضد افسردگی موثر مزایای فراوان اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی را به همراه خواهد داشت.

افسردگی یک سندرم یکپارچه نیست که در آن چند مکانیزم اساسی وجود داشته باشد. لذا شناسایی یک عامل خاص که منجر به افسردگی یا توقف آن در همه بیماران شود غیرممکن است. از اینرو بهترین راهکار درمانی این است که ابتدا علت منحصربفرد افسردگی در هر بیمار شناسایی شود سپس درمانی منحصر به همان فرد، نه تنها برای کاهش افسردگی بلکه همچنین برای اصلاح اختلال عملکرد بدن که منجر به افسردگی شده است، در پیش گرفته شود.

درمان افسردگی با طب سنتی

طب سنتی چینی قدمت بسیار طولانی در ارائه راهکار برای درمان افسردگی دارد. طب سنتی چینی نوعی روش درمانی جامع‌نگر است که بر یکپارچگی بدن و اثرات محیطی بر همسوسازی داخلی بدن تاکید دارد. در طب سنتی چینی افسردگی در نتیجه نقصان در انرژی حیاتی بدن ایجاد می‌شود که می‌تواند ریشه در عملکرد نامناسب سیستم‌های فیزِولوژیک بدن (مثلا مشکل در گردش خون، التهاب یا بلغم) داشته باشد. از اینرو برای درمان افسردگی تلاش می‌شود ضمن ارتقاء انرژی در بدن، عملکرد سیستم‌های بدن نیز تنظیم شود.

اعتقاد بر این است که فرمول‌های گیاهی بکار گرفته شده در طب سنتی چینی در مقایسه با مصرف صرفا یک گیاه دارویی خاص می‌تواند تاثیر بیشتری داشته باشد. یکی از این فرمول‌های پرکاربرد طب سنتی چینی برای درمان افسردگی Kai-Xin-San (KXS) است که حاوی ترکیبی از انواع گیاهان دارویی (Polygala tenuifolia Willd، Panax ginseng C. A. Mey، Acorus tatarinowii Schott، Poria cocos (Schw.) Wolf) است.

گیاه Polygala tenuifolia Willd که در فارسی ریشه شیرین نعناع ترجمه می‌شود حاوی ماده‌ایی به نام Yuanzhi-1 است که بر اساس مطالعات اخیر شناسایی شده. نشان داده شده است که Yuanzhi-1 و مشتقات مختلف آن فعالیت‌های ضد افسردگی مشابهی را با دولوکستین در مطالعات حیوانی اعمال می‌کنند.

جنسینگ (Panax ginseng C. A. Mey) گیاه دارویی دیگری است که در طب سنتی چینی بسیار مورد توجه است. در مطالعات اخیر گزارش شده است که این گیاه دارویی در مدل‌های حیوانی با منشاء استرس غیرقابل پیش‌بینی، از طریق کاهش هورمون آزاد کننده کورتیکوتروپین، کورتیکواسترون و هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک، به عنوان ضد اضطراب و ضد افسردگی عمل می‌کند.

اسکاپولامین (Scopolamine)، یک ماده آلکالوئید تروپان است که از گیاهان دارویی مانند تاتوره (Datura metel L)، بنگ دانه (Hyoscyamus niger L) و اسطخودوس (Lavandula officinalis) به دست می‌آید. اسکاپولامین به راحتی قادر به عبور از سد خونی-مغزی بوده و بر اساس مطالعات حیوانی اخیر این ماده از طریق مهار گیرنده‌هایAChM1 تاثیر ضد افسردگی بسیار بالایی در موش‌های مورد آزمایش داشته است.

درمان افسردگی با طب سنتی ایرانی

در مقاله‌ایی که در سال 2020 در مجله Tabari Bio Stu Res J چاپ شده است، گیاهان دارویی که در طب سنتی ایرانی-اسلامی برای درمان افسردگی مورد استفاده قرار گرفته‌اند مرور شده است. براساس این مطالعه اسانس بهار نارنج، زرشک، زعفران، ریحان و چای جزو گیاهان دارویی با قدمت طولانی در طب سنتی ایرانی برای کنترل افسردگی و اضطراب شناسایی شدند. از این بین زعفران و چای برای رفع افسردگی‌های خفیف توصیه می‌شوند. گل گاوزبان، فی‌جوا و اسطخودوس نیز از جمله گیاهان دارویی گزارش شده‌اند که در متون اخیر طب سنتی برای درمان افسردگی مورد توجه قرار گرفته‌اند. همچنین در متون طب سنتی ایرانی به گیاهان دارویی دیگری مانند گل سرخ (گلاب)، گل راعی، سنبل الطیب و روغن گل مغربی نیز برای درمان افسردگی اشاره شده است.