اگرچه سیستم تنفسی ما برای مقابله با مقادیر کمی ذرات معلق بهینه شده است، در حال حاضر، حتی ریههای سالم نیز تحت فشار بیش از حد آلایندههای معلق در حال مبارزه مداوم هستند. سطوح بالای آلودگی هوا، تحمل آن را برای کسانی که دارای یک بیماری تنفسی مانند آسم هستند، بسیار دشوار (و خطرناک) میکند. با این حال، مدت و شدت کیفیت بد هوا حتی بر افرادی که ریههای سالم دارند نیز تأثیر میگذارد. یکی از این عوارض، در افرادی که ریههای آنها سعی در دفع مواد سمی دارند، سرفههای مزمن است.
دستورالعملهای بهداشت عمومی فعلی در مورد محدود کردن قرارگیری در معرض آلودگی هوا، عبارتند از:
• ماندن در داخل خانه / ترجیحاً استفاده از تهویه مطبوع در مواقعی که هوا کیفیت پایینی دارد
• اجتناب از ورزش در فضای باز
• استفاده از ماسکهای محافظ برای فیلتر کردن ذرات بزرگ
• اگر مشکل تنفسی دارید، مطمئن شوید که داروهای پیشگیری کننده خود را مصرف میکنید و مسکنها را همیشه همراه خود میبرید. ممکن است لازم باشد با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که برنامه مراقبتی شما برای شرایط مناسب باشد.
اما در طب سنتی نیز توصیههای برای تقویت عملکرد ریهها در میان مدت و بلند مدت وجود دارد که میتواند به افراد در طی آلودگی هوا نیز کمک کند. توصیههای طب سنتی معمولا شامل سبک زندگی، نوع تغذیه و استفاده از گیاهان دارویی است. از جمله توصیههای طب سنتی برای آلودگی هوا عبارتند از:
نفس کشیدن با بینی و نه با دهان: مجرای بینی شامل جنگلی از مژههای کوچک و غشاهای مخاطی است که ذرات معلق و آلرژنهای موجود در هوا را به دام میاندازد. همچنین تنفس از راه بینی باعث تولید اکسید نیتریک میشود. این گاز طبیعی تولید شده ضد التهاب است، عضلات صاف را شل میکند، سیستم عصبی را آرام میکند و یک گشادکننده طبیعی برای مجاری تنفسی است.
شستشو حلق و بینی با آب نمک: در شرایط حاد آلودگی هوا، مکانیسم خود تمییزکنندگی مجاری تنفسی تحت تأثیر قرار میگیرد. لذا نیاز به کمک خارجی وجود دارد. شستشوی بینی روشی ساده و موثر برای انجام این کار است. ایده این است که سینوسهای ماگزیلاری خود را با استفاده از یک مایع تمییزکننده شستشو دهید.
مصرف ویتامین و آنتیاکسیدانتها: قرار گرفتن ریهها در معرض آلودگیهوا به این معنی است که آنها نیاز زیادی به آنتیاکسیدانت دارند. بهترین راه برای دریافت دوز آنتیاکسیدانت از طریق یک رژیم غذایی سالم است. به عنوان یک قانون کلی، اگر «رنگین کمان» میوهها و سبزیجات با رنگهای روشن را بخورید، شروع خوبی است. منابع غذایی غنی از بتاکاروتن، ویتامین آ، ویتامین سی، روی، فلاوینوئید کورکتین، امگا 3 مصرف کنید. این درحالی که غذاهای فرآوری شده با روغن و شکر زیاد میتواند مستعد ایجاد التهاب باشد. الکل نیز میتواند اثرات آنتیاکسیدانتها را مختل کند.
گیاهان دارویی: گیاهان دارویی زیادی در طب سنتی وجود دارند که به سلامت ریه کمک میکنند. در ادامه به برخی از این گیاهان دارویی اشاره میشود:
راسن یا زنجبیل شامی: یکی از گیاهان دارویی است که از دیرباز در طب سنتی برای بیماریهای تنفسی پیشرفته و مزمن مانند آسم استفاده میشده است. راسن یک گیاه مقوی ریه است که میتواند به تدریج ریهها را تقویت کند. عملکرد آن آهسته و پیوسته است و باید مدتی از آن استفاده کرد تا از مزایای کامل آن بهرهمند شد.
گل ماهور، خرگوشک یا بوصیر: یکی از گیاهان دارویی خلطآور است که به کاهش سرفههای مزمن کمک میکند، بخصوص سرفههایی که در شب بدتر میشوند. راههای هوایی تحریک شده را آرام میکند.
انیسون یا بادیان رومی: انیسون یکی دیگر از گیاهان پاک کننده ریه در طب سنتی است که از زمان کودکی بقراط برای پاکسازی مخاط استفاده میشده است. این گیاه مجاری تنفسی را شل و باز میکند. رازیانه را میتوان جایگزین انیسون کرد. آنقدر قوی نیست اما اثرات نسبتا مشابهی دارد.
گل ختمی یا پنیرک پفنبات: ریشه گل ختمی حاوی موسیلاژ تسکین دهنده و ضد التهابی است که گلودرد و اسپاسم مجاری تنفسی را تسکین میدهد. در صورت استفاده طولانی مدت، گل ختمی ممکن است به کاهش ریسک تنگی نفس کمک کند.
استفاده از دمنوش گیاهان دارویی ذکر شده ضمن کمک به تقویت عملکرد و سلامت دستگاه تنفس، میتواند به ما در مقابله با آلودگی هوا کمک کند.
آقای دکتر جعفرقلی عضو هیأت علمی مؤسسه جامع طب سوزنی ایران و عضو انجمن علمی طب سوزنی ایران می باشند. ایشان با گذراندن دوره های متعدد و پیشرفته بین المللی در زمینه طب سوزنی، دارای گواهی درمان چاقی از فدراسیون جهانی طب سوزنی در چین، گواهی ایمپلنت آکوپانکچر از آلمان، گواهی پیشرفته اپتوس تردز از آلمان و گواهی پوست و زیبایی از فدراسیون جهانی طب سوزنی هستند که سابقه بسیار موفقی در زمینه طب سوزنی دارند. برای دریافت مشاوره و گرفتن نوبت برای دریافت خدمات طب سوزنی و طب سنتی میتوانید با شماره ۰۹۱۲۹۲۲۶۱۷۱ تماس گرفته یا با کلینیک ایشان در ونک با شماره ۸۸۶۵۵۱۳۸ یا در زعفرانیه با شماره ۲۲۱۸۳۱۶۲ تماس بگیرید.