در چند دهه گذشته، محبوبیت و علاقه به درمانهای پزشکی جایگزین و مکمل به طور قابل توجهی افزایش یافته است. یکی از روشهای درمانی که بیشتر مورد توجه قرار گرفته طب سوزنی است. در حالی که بسیاری از پزشکان در مورد این روش درمانی و اثربخشی آن مردد هستند، علاقه بیماران به طب سوزنی، به ویژه پس از بیانیهای که توسط مؤسسه ملی بهداشت (NIH) در سال 1997 منتشر شد، افزایش یافته است. در آن زمان، NIH اعلام کرد که طب سوزنی میتواند در مدیریت حالت تهوع و استفراغ مربوط به شیمی درمانی یا بعد از عمل و همچنین کنترل درد پس از جراحی استفاده شود. از آن زمان، تحقیقات بیشتری برای بررسی اثربخشی طب سوزنی برای سندرمهای مختلف درد، مانند کمردرد (LBP) و فیبرومیالژیا انجام شده است.
در قلب روش طب سوزنی مفهوم انرژی "چی" وجود دارد. "چی" اساساً اصل به هم پیوستگی در بدن است و به عنوان "انرژی حیاتی" شناخته میشود. چی در سراتاسر بدن در امتداد کانالهایی جریان مییابد که به عنوان مریدین یا نصف النهار نیز شناخته میشوند و نقاط طب سوزنی بر اساس این نصف النهارها سازماندهی میشوند.
یکی دیگر از مفاهیم اصلی در طب سوزنی، تعادل بین یین (Yin) و یانگ (Yang) است. یین و یانگ نیروهای متضاد هستند. یین نیروی سستی مرتبط با زمین، تاریکی، سرد، سیاه و غیرفعال است، در حالی که یانگ نیروی قوت مرتبط با نور، آتش، گرما و برانگیختگی است. در طب چینی، زمانی که یین یانگ بدن در حالت عدم تعادل باشد، جریان چی را تغییر داده و باعث بیماری میشود.
در حالی که طب سنتی چین بیان میکند که کاشت سوزن جریان چی تحریک و تقویت و حالت درونی بدن را متعادل میکند، فرضیههای دیگری برای توضیح مکانیسم اثر طب سوزنی بر روی بدن ارائه شده است. "نظریه عصبی هورمونی" که توسط تحقیقات مدرن پشتیبانی میشود پیشنهاد میکند که کاشت سوزنها در مکانهای از پیش تعیین شده، رشتههای عصبی آوران A-دلتا و C را تحریک میکند، که سپس به مکانهای متعددی در سیستم عصبی مرکزی منتقل میشوند تا باعث آزاد شدن مواد افیونی یا مسکنهای درونزا شوند.
یکی دیگر از فرضیهها برای مکانیسم طب سوزنی شامل "افسردگی طولانی مدت" است. این تئوری پیشنهاد میکند که سوزن زدن در طب سوزنی منجر به آزاد شدن انتقالدهندههای عصبی میشود که فعالیت فیبرهای A-دلتا را کاهش داده و در مدت زمان طولانی، درد را تسکین میدهند.
بر اساس کارآزمایی های تصادفی کنترل شده و تجزیه و تحلیلهای اخیر، شواهدی وجود دارد که نشان میدهد طب سوزنی ممکن است در کاهش شدت درد در بیماران مبتلا به درد نواحی پایین کمرچه در حالت حاد و چه مزمن، به ویژه بلافاصله پس از دریافت درمان موثر باشد. در مورد بهبود ناتوانی عملکردی، اختلاف نظر وجود دارد و بر اساس متاآنالیز انجام شده توسط Xiang و همکاران، احتمالاً بهبود زیادی در ناتوانی در بیماران مبتلا به درد نواحی پایین کمر مزمن وجود ندارد.
در حالی که محدودیتهایی برای انجام کارآزمایی بالینی تصادفی کنترل شده مربوط به طب سوزنی وجود دارد، اکثر شواهد اخیر از این کارآزماییها، و همچنین متاآنالیزها، نشان میدهند که طب سوزنی یک گزینه درمانی مؤثر و ایمن برای پیشگیری از میگرن است.
در حالی که کارآزماییهای بالینی ارزیابی کارایی طب سوزنی در بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا دارای محدودیتهایی هستند، از جمله حجم نمونه کوچک و شرکت کنندگان عمدتاً زن، اکثر کارآزماییهای بالینی تصادفی کنترل شده و متاآنالیزهای اخیر نشان میدهد که طب سوزنی درمانی موثر برای کاهش درد و بهبود خواب در بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا است. نکته مهم این است که خستگی یکی از علائمی است که به طور دائمی پس از طب سوزنی بهبود نمی یابد، و بنابراین، پزشکان باید این را در هنگام شخصیسازی درمان برای بیماران خود در نظر بگیرند.
در حالی که بین نتایج کارآزماییهای بالینی تصادفی کنترل شده اخیر و متاآنالیزها در مورد اثربخشی طب سوزنی در درمان گردن درد مزمن تفاوت وجود دارد، اما شواهدی وجود دارد که نشان میدهد این روش درمانی مؤثر است. بررسی Cochrane نشان میدهد که طب سوزنی برای بهبودهای کوتاه مدت در تسکین درد و ناتوانی موثر است و این مورد توسط جدیدترین کارآزماییهای بالینی پشتیبانی میشود.
درد شکم برای بیماران مبتلا به سندروم روده تحریکپذیر، شواهد کنونی نشان میدهد که طب سوزنی واقعی در کاهش درد شکم و کاهش شدت علائم روده تحریکپذیر نسبت به درمانهای دارویی مدرن برتری دارد. با این حال، به نظر می رسد هیچ تفاوتی بین طب سوزنی واقعی و ساختگی در مورد این نتایج وجود ندارد. برای بیماران مبتلا به گاستروپارزی، شواهد فعلی کیفیت پایینی دارد، و بر اساس بررسی قویتر Cochrane هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد طب سوزنی واقعی در کاهش علائم برتر از روش ساختگی است.
آقای دکتر جعفرقلی عضو هیأت علمی مؤسسه جامع طب سوزنی ایران و عضو انجمن علمی طب سوزنی ایران می باشند. ایشان با گذراندن دوره های متعدد و پیشرفته بین المللی در زمینه طب سوزنی، دارای گواهی درمان چاقی از فدراسیون جهانی طب سوزنی در چین، گواهی ایمپلنت آکوپانکچر از آلمان، گواهی پیشرفته اپتوس تردز از آلمان و گواهی پوست و زیبایی از فدراسیون جهانی طب سوزنی هستند که سابقه بسیار موفقی در زمینه طب سوزنی دارند. برای دریافت مشاوره و گرفتن نوبت برای دریافت خدمات طب سوزنی و طب سنتی میتوانید با شماره ۰۹۱۲۹۲۲۶۱۷۱ تماس گرفته یا با کلینیک ایشان در ونک با شماره ۸۸۶۵۵۱۳۸ یا در زعفرانیه با شماره ۲۲۱۸۳۱۶۲ تماس بگیرید.